آزمایش قند خون و دیابت چیست؟

آیا پزشک آزمایش قند خون برای شما تجویز کرده است؟ اما نمی‌دانید آزمایش قند خون و دیابت چیست و چه اهمیتی دارد. نگران نباشید. در این مطلب نکات کلیدی و مهم را درباره این آزمایش بدست می‌آورید و با آگاهی دقیق‌تری برای انجام آن اقدام می‌کنید. قند خون یک عامل مهم برای متابولیسم بدن و تامین انرژی لازم در طول روز است. در صورت افت قند خون افت، انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های روزانه تامین نمی‌شود. اما تنها افت قند خون مشکل‌ساز نیست؛ بلکه زیاد بودن سطح قند خون هم خطرات بسیاری بدنبال دارد. حال پزشک شما هم مطمئناً با حس کردن برخی علائم افزایش یا کاهش سطح خون انجام این آزمایش را برایتان تجویز کرده است. یکی از بیماری‌های رایج حاصل از افزایش قند خون رخ دیابت است.

حال بیماری دیابت چیست و چه خطراتی به همراه دارد؟ بیماری دیابت، بدن را تحت تاثیر تولید یا مصرف انسولین قرار می‌دهد. انسولین تولید شده در بدن کمک می‌کند قند موجود در خون برای تولید انرژی مصرف شود. در غیر این صورت با بالا رفتن قند خون، رگ‌های خونی و اعصاب تحت تاثیر بیماری قرار می‌گیرند و علائمی چون سوزش، بی‌حسی، مشکل بینایی رخ می‌دهد و حتی ممکن است خطر سکته مغزی هم وجود داشته باشید. مطمئنا نگرانی‌تان نسبت به آزمایش را بیشتر از قبل حس می‌‌شود. اما هنوز مشکل شما به طور دقیق مشخص نشده است. در صورت مشخص شدن بیماری دیابت به راحتی قابل کنترل است.

در چه شرایطی انجام آزمایش قند خون ضرورت دارد؟

آزمایش قند خون سطح قند خون را مشخص می‌کند. یعنی به نتیجه می‌رسید که سطح قند خون شما در محدوده مناسب قرار دارد یا نه. البته این آزمایش برای مشخص شدن بیماری دیابت و شرایط سطح بیماری دیابت نیز انجام می‌شود. همچنین در این مواقع ممکن است آزمایش قند ادرار هم همراه با آزمایش قند خون تجویز شود تا میزان قند خون موجود در ادرار مشخص شود و پزشک بهتر تصمیم قطعی خود را اعلام کند.

به طور کلی، انجام آزمایش قند خون برای افرادی که به سن بیشتر از ۴۵ سال رسیده‌اند، الزامی است. کسانی که وارد دوره چهل سالگی می‌شوند، احتمال اینکه قند خون بالایی داشته باشند، بسیار زیاد است. البته به این معنا نیست که آزمایش قند خون تنها برای افراد میانسال ضرورت دارد. بلکه کسانی که با علائم افت یا افزایش قند خون مواجه هستند، این آزمایش را باید انجام دهند. همچنین برای خانم‌هایی که در دوره بارداری قرار دارند، انجام آزمایش خون نیز تجویز می‌شود. در دوره بارداری احتمال این که هورمون‌ها در کار انسولین اختلال ایجاد کنند، وجود دارد.

البته دیگر افرادی هم هستند که این آزمایش را به صورت روزانه انجام می‌دهند. در این دسته افراد دیابتی قرار دارند که برای کنترل مقدار قند خونشان در ساعت مشخصی از روز آزمایش را به صورت خانگی انجام می‌دهند.

حتماً قبل از انجام آزمایش قند خون ناشتا باشید!!

برای تشخیص درست آزمایش قند خون باید حدود ۸ ساعت قبل از آن ناشتا باشید. البته در این مدت نوشیدن آب مانعی ندارد. انجام این تست بسیار ساده و سریع است که پرسنل درمانی یک سوزن در داخل رگ فرو می‌برد و مقداری خون جهت نمونه برداشت می‌کند. بنابراین نیازی نیست نسبت به انجام این تست نگران باشید. خوب است بدانید برخی تجهیزات برای انجام تست‌های خانگی جهت مشخص شدن قند خون نیز وجود دارد. با استفاده از گلوکومتر می‌توان به راحتی قند خون را در خانه اندازه‌گیری کرد و از میزان قند خون در سریع‌ترین زمان ممکن مطلع شد. این روش آزمایش قند خون مخصوص افراد دیابتی است تا برای تست روزانه مجبور نباشند به درمانگاه مراجعه کنند.

نشانه‌های سطح خون پایین

آزمایش قند خون نه تنها به اندازه‌گیری قند خون، بالا بلکه برای مشخص شدن قند خون پایین نیز کاربرد دارد. در صورت مواجه شدن با علائم زیر، حتما سطح قند خون خود را بررسی کنید:

• احساس ضعف
• تعریق یا لرزش
• بی‌حسی
• خارش لب
• ضعف
• عصبانیت و لجبازی
• حالت افسردگی
• گرسنگی و حالت تهوع
• خواب آلودگی
• احساس سردرگمی
• بی‌حوصلگی
• سرگیجه
• حواس پرتی

مواجه شدن با علائم اضطرار مانند تشنج، بیهوشی یا هذیان ممکن است با افت قند خون شدید مواجه شده باشید. اگر روزانه مجبور هستید انسولین تزریق کنید، حتماً از پزشک خود برای مصرف داروی لازم در مواقع افت شدید قند خون سوال کنید.

اشخاصی که دارای قند خون بالا هستند، در چه مواقعی باید آزمایش قند خون انجام دهند؟

اگر مبتلا به دیابت هستید در مواقعی که احساس تشنگی شدید دارید یا در دفعات بسیاری ادرار انجام می دهید، حتماً قند خون خود را بررسی کنید. این علائم نشان‌دهنده افزایش بیش از حد قند خون است که اکثر اوقات لازم است با مراجعه نزد پزشک، برنامه درمانی خود را اصلاح کنید. اما در صورت کنترل بسیار خوب بیماری دیابت هیچ علائمی مشاهده نمی‌کنید. مگر این که در معرض بیماری دیگری یا تحت فشار و استرس زیادی قرار بگیرید.

به اکثر کسانی که با دیابت سطح بالا مواجه هستند توصیه می‌شود ورزش را حتماً در برنامه روزانه خود قرار دهند و به میزان کنترل شده‌ کربوهیدرات مصرف کنند. در غیر این صورت روند درمانی با اختلال مواجه شده و علائم بسیار جدی رخ می‌دهد.

چگونه نتیجه آزمایش قند خون را تشخیص دهید؟

همانطور که متوجه شدید، آزمایش قند خون در انواع مختلف برای اهداف متفاوت انجام می‌شود. آزمایشی که توسط پزشکان تجویز و در درمانگاه انجام می‌شود، دارای شاخه‌های مختلفی است که لازم نیست نسبت به آنها اطلاعات کامل و تخصصی به دست آورید و تنها پزشک توانایی خواندن اطلاعات دقیق از نتیجه آزمایش را دارد. اما خوب است با چند اصطلاح موجود در نتیجه آزمایش آشنا شوید:

• قند خون ساده BS
• قند خون ناشتا FBS
• هموگلوبین گلیکوزیله Hb A1C
• تست تحمل گلوکز GTT

همچنین انجام آزمایش قند خون در بازه‌های زمانی مختلف مقادیر مختلفی را نشان می‌دهد که در موارد زیر طیف مشخص قند خون در مواقع مختلف برای افراد عادی و دیابتی بیان کرده‌ایم:

• میزان تست قند خون قبل از صبحانه برای افراد عادی حدود ۷۰ الی ۹۹ میلی‌گرم بر دسی لیتر است که این میزان برای افراد دیابتی بین ۸۰ الی ۱۳۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باید باشد.
• میزان قند خون قبل از میل کردن وعده‌های غذایی و میان وعده برای افراد عادی باید زیر ۷۰ الان ۹۹ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر باشد که برای افراد دیابتی بین ۸۰ الی ۱۳۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.
• میزان قند خون دو ساعت بعد از غذا خوردن برای افراد عادی باید زیر ۱۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد کهبرای افراد دیابتی زیر ۱۸۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر است.

البته ممکن است مقادیر نام برده شده توسط پزشک در بازه متفاوت‌تری تعریف شود که به عواملی مختلفی مانند سابقه خانوادگی، سن، وجود عوارض دیابت، سلامتی کلی و  مدت زمان ابتلا به بیماری دیابت بستگی دارد.

جمع‌بندی

تجویز آزمایش قندخون توسط پزشک نشان‌دهنده این است که سلامتی شما در گرو نتیجه آزمایش قرار دارد. بنابراین نکات مربوط به آمادگی قبل از آزمایش را حتما جدی بگیرید تا جواب آزمایش به واقعیت نزدیکتر باشد. سپس دکتر با توجه به شاخص‌های به دست آمده بهترین تصمیم را برای سلامتی شما می‌گیرد.

برای انجام آزامایش قند خون توصیه می‌شود به آزمایشگاهی معتبر مراجعه کنید تا روند نمونه گیری در کمال آرامش و رعایت نکات بهداشتی انجام گیرد. آزمایشگاه پاتولوژی ایران مهر یک آزمایشگاه در مشهد است که با استفاده از فناوری های روز دنیا و بهترین تجهیزات آزمایشگاهی، یک آزمایشگاه تمیز و معتبر به حساب می‌آید که شما می‌توانید برای انجام انواع آزمایش ها خصوصاً آزمایش قند خون، به این آزمایشگاه معتبر مراجعه کنید.