آزمایش خون چیست و چگونه انجام می شود؟

آزمایش خون چیست؟ آزمایش خون (Blood Test) آزمایشی است که بر روی یک نمونه خون که ازسیاهرگ، سرخرگ یا مویرگ گرفته شده انجام می شود. انواع مختلفی از آزمایش‌های خون وجود دارد که به پزشک برای تشخیص بیماری‌ها و همچنین تجویز داروهای مناسب برای بیمار کمک می‌کند. به کمک انواع آزمایش‌های خون می‌توان میزان قند خون، کلسترول و … را به دقت مورد ارزیابی کرد. این آزمایش‌ها به افراد کمک می‌کنند تا بتوانند با درمان به موقع از بروز بیماری‌ها جلوگیری کنند.

در برخی موارد جواب آزمایش خون در کمتر از نیم ساعت آماده می‌شود اما برای دریافت جواب برخی از آزمایش‌های خون باید روزها منتظر بود. خوشبختانه در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی در علم پزشکی و علوم آزمایشگاهی به دست آمده است به همین دلیل احتمال بروز خطا و اشتباه در آزمایش‌های مختلف بسیار پایین است (برای آزمایش دقیق خون می توانید به آزمایشگاه ایران مهر مشهد مراجعه کنید). با توجه به اهمیت آزمایشات خون ما در این مطلب قصد داریم تا شما را با برخی از آزمایش‌های رایجی که برای انجام آن‌ها به نمونه خون بیمار نیاز است بپردازیم.

آزمایش خون چگونه انجام می شود؟

برای انجام انواع آزمایش‌های خون باید به آزمایشگاه مراجعه کنید تا فلبوتومیست (Phlebotomy یا فردی که دانش و تجربه لازم برای دریافت خون از بیمار را دارد) از شما یک نمونه خون بگیرد. گاهی برای انجام برخی از آزمایش‌ها به میزان زیادی از خون بیمار احتیاج است؛ بنابراین ممکن است فرآیند دریافت نمونه خون در برخی آزمایش‌ها طولانی‌تر باشد. با این حال مراحل انجام آزمایش خون به شرح زیر است:

• بستن نواری پلاستیکی به نام شریان‌بند به نزدیک‌ترین محلی که قرار است از آن ناحیه خون گرفته شود. اگر تجربه انجام آزمایش خون را داشته باشید؛ حتماً می‌دانید که در اغلب موارد شریان‌بند بر روی بازوی بیمار بسته می‌شود.
• ضدعفونی کردن محلی که قرار است از آن خون گرفته شود.
• استفاده از یک سوزن و یک سرنگ کوچک و باریک برای دریافت خون از بیمار
• پس از پایان خون گرفتن از بیمار، در محل تزریق یک پد الکلی قرار می‌دهند و شریان‌بند را از روی بازو جدا می‌کنند.

انواع آزمایش خون چیست؟

انواع آزمایش خون عبارتند از:

• آزمایش خون برای بارداری
• آزمایش خون برای تیروئید
• آزمایش خون برای STI
• آزمایش خون برای کم خونی
• آزمایش خون برای سرطان

در ادامه به توضیحات هر کدام می پردازیم.

۱٫ آزمایش خون برای بارداری

از آزمایش های ضروری در دوران بارداری می توان به آزمایش خون اشاره کرد که برای تشخیص بارداری زنان انجام می‌شود را می‌توان به دو دسته کمی و کیفی تقسیم‌بندی کرد. در آزمایش کیفی جواب آزمایشی که به بیمار داده می‌شود، مثبت بودن یا منفی بودن بارداری است اما در آزمایش خون کمی مقدار گونادوتروپین کوریونیک انسانی (hCG) اندازه‌گیری می‌شود.

اگر پزشک در محل آزمایشگاه حضور داشته باشد در کمتر از چند ساعت جواب تست بارداری مشخص می‌شود اما در اغلب موارد معمولاً از مراجعین می‌خواهند که برای دریافت جواب آزمایش بارداری دو یا سه روز دیگر به آزمایشگاه مراجعه کنند. به خاطر داشته باشید که جوابدهی آزمایش خون بارداری بیشتر از آزمایش ادرار بارداری طول می‌کشد زیرا میزان دقت آن بسیار بیشتر است.

۲٫ آزمایش خون برای تیروئید

گاهی ممکن است پزشک با توجه به علائم بالینی بیمار او را برای انجام آزمایش تیروئید به آزمایشگاه ارجاع دهد. در آزمایش تیروئید از فرد بیمار خون گرفته می‌شود تا هورمون‌های تیروئید اندازه‌گیری شوند. با استناد به جواب های آزمایش می‌توان تعیین کرد که فرد مبتلا به کم‌کاری یا پرکاری تیروئید است.

هورمون‌های تیروئید نقش بسیار مهمی در متابولیسم بدن، عملکرد مغز، رشد و برخی از حالات رفتاری انسان دارند به طوری که افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید ضربان قلب نامنظمی دارند و معمولاً با چاقی و اضافه وزن دست و پنجه نرم می‌کنند. افراد مبتلا به پرکاری تیروئید نیز با علائمی مانند تعریق بیش از حد، کاهش وزن شدید و تپش قلب به پزشک مراجعه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: چطور آزمایش خون را بخوانیم؟

۳٫ آزمایش خون برای STI

در این نوع آزمایش بیماری‌هایی که از طریق رابطه جنسی قابل انتقال هستند تشخیص داده می‌شوند. تبخال، ایدز، هپاتیت و سیفلیس برخی از بیماری‌هایی هستند که از طریق آزمایش STI قابل تشخیص‌اند. جواب این نوع آزمایش‌ها معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد اما جواب آزمایش ایدز را می‌توانید به صورت فوری از آزمایشگاه‌ها و یا مراکز بهداشت دریافت کنید.

به خاطر داشته باشید که اکثر بیماری‌های جنسی پس از انتقال به سرعت قابل تشخیص نیستند؛ بنابراین اکثر پزشکان در صورت منفی اعلام شدن نتیجه آزمایش ممکن است از بیمار بخواهند که پس از مدتی دوباره برای انجام آزمایش به آزمایشگاه مراجعه کند. همچنین بهتر است بدانید که بسیاری از آزمایشگاه‌ها ترجیح می‌دهند برای انجام این آزمایش از نوار آزمایشگاهی مخصوص اندام‌های جنسی و دهان استفاده کنند و یا از بیمار نمونه ادرار بگیرند.

۴٫ آزمایش خون برای کم خونی

به کمک آزمایش خون می‌توان کم‌خونی را نیز تشخیص داد. پزشکان با توجه به علائمی مانند خستگی غیرعادی بیمار، رنگ پریدگی سردرد و سرگیجه و ناخن‌های شکننده یا قاشقی شکل از بیمار می‌خواهند که برای تشخیص کم‌خونی جواب آزمایش CBC را برای آن‌ها بیاورد.

در این آزمایش میزان گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت‌های خونی اندازه‌گیری می‌شوند. جواب آزمایش CBC شامل تعداد هموگلوبین، هماتوکریت و گلبول‌های سفید خون است. نتیجه این آزمایش معمولاً در کمتر از چند ساعت آماده شده و به بیمار تحویل داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: آزمایش قند خون چیست؟

۵٫ آزمایش خون برای سرطان

برای این که پزشک بتواند بیماری سرطان را در فرد مبتلا تشخیص بدهد، تعداد زیادی آزمایش از جمله آزمایش خون را برای بیمار تجویز می‌کند. آزمایش‌های تجویز شده با توجه نوع علائم بیمار می‌تواند بسیار متفاوت باشد. به عنوان مثال گاهی اوقات از سنجش ایمونوگلوبولین‌ها و یا نشانگرهای تومور برای تشخیص سرطان استفاده می‌شود.

البته به جز موارد تشخیص بیماری برای انجام غربالگری نیز برخی از پزشکان از بیماران خود می‌خواهند که آزمایش‌های خاصی را انجام بدهند. پاسخ مثبت آزمایش‌های غربالگری به معنی ابتلای صد درصدی بیمار به سرطان نیست بلکه برای تشخیص دقیق باید برخی دیگر از آزمایش‌های تکمیلی انجام شود.

بیشتر بخوانید: lym در آزمایش خون ازدواج چیست؟

نتیحه‌گیری

امروزه از طریق آزمایش خون می‌توان بیماری‌های مختلفی را در مراحل ابتدایی تشخیص داد. همان‌طور که می‌دانید تشخیص زودهنگام بیماری می‌تواند باعث افزایش سرعت درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری شود به همین دلیل است که اکثر پزشکان برای تشخیص برخی از بیماری‌هایی مانند کم‌کاری و پرکاری تیروئید، سرطان، تبخال، هپاتیت و کم‌خونی برای بیماران آزمایش‌های مختلفی را تجویز می‌کنند.