آزمایش چکاپ چیست؟

آزمایش چکاپ چیست؟ چکاپ در علم پزشکی به معنی مشخص کردن سطح پایه سلامت فرد و انجام تمام آزمایش ها و معاینه های ضروری است که با در نظر گرفتن جنسیت و سن برای بررسی وجود بیماری هاییست که تا اکنون علامت دار نشده و یا علائم خفیف و نامشخصی دارند.

آیا آزمایش دوره ای چکاپ لازم است؟

بله؛ لازم است. در ادامه به دلیل آن می پردازیم.

برخی بیماری های مهم پزشکی نشانه های خود را خیلی دیر بروز می دهند، به طوری که بیماری در بدن شما ریشه کرده و در مراحل انتهایی علائمش پیدا می شود. فرد در این مواقع فرصت زیادی را از دست داده است در حالیکه می توانست با می توانست با انجام برخی آزمایشات از وجود چنین بیماری هایی با خبر شود و برای درمان زودهنگام شان اقدام کند. هر چقدر از زمان چنین بیماری هایی در بدن بگذرد، درمان آن ها سخت تر و حتی غیرممکن می شود. بنابراین ضروری است که به صورت دوره ای (مثلا هر شش ماه یکبار) آزمایش چکاپ را انجام دهیم.

فواید آزمایش چکاپ چیست؟

یکی از فواید چکاپ، تشخیص زودرس و درمان هر چه بهتر و سریع تر بیماری است. از طرف دیگر در بسیاری از بیماری ها تشخیص زودرس بیماری و شروع اقدامات درمانی مانع پیشرفت بیماری به مراحل انتهایی خواهد شد به گونه ای که تاثیر این پیشگیری بسیار بیشتر و کم هزینه تر از درمان در مراحل انتهایی می باشد؛ به عنوان مثال تشخیص به موقع کم کاری غده تیروئید در نوزادان و درمان به موقع آن از عقب ماندگی ذهنی کودک جلوگیری می کند. هم چنین تشخیص زود هنگام افزایش چربی های خون باعث کنترل آن و عدم بروز گرفتگی عروق و سکته های قلبی و مغزی می شود.

آزمایش های چکاپ کدامند؟

آزمایش های چکاپ بسته به جنسیت یا سن و سال فرق دارد که جداگانه به هرکدام پرداخته ایم.

لیست آزمایش های چکاپ برای نوزادان و شیرخوارگان:

• رشد مادرزادی بیش ازحد قشر غدد فوق کلیوی
• بیماری فاویسم (Favism)
• بیماری شربت افرا (MSUD)
• گالاکتوزمی (Galactosemia)
• فروکتوزمی (Fructosemia)
• فنیل کتونوری (PKU)
• کم کاری مادرزادی تیروئید (Thyroid) یا هیپوتیروئیدی مادرزادی (Hypothyroidism)

لیست آزمایش های چکاپ برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال:

• اندازه گیری هموگلوبین (Hgb) برای تعیین کم خونی
• شمارش سلول های خونی (CBC)

در اینجا پزشک می تواند آزمایش های دیگری را برای تکمیل آزمایش چکاپ برای کودک درخواست کند.

لیست آزمایش های چکاپ برای جوانان و میانسالان:

آزمایش های چکاپ برای جوانان و میانسالات بستگی به تشخیص پزشک دارد، اما بهتر است بعضی از آزمایش ها به صورت دوره ای انجام شود. به عنوان مثال:

• آزمایش قند خون
• آزمایش کلسترول
• آزمایش ایدز
• و …

لیست آزمایش های چکاپ مخصوص بانوان:

• آزمایش پاپ اسمیر و تست HPV
  • این آزمایش مربوط به زنان بالاتر از ۲۱ سال است که از نظر جنسی فعال هستند و به جهت تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم آزمایش می دهند.
• آزمایش ماموگرافی
  • زنان ۲۰ الی ۳۹ سال هر ۲ سال یک بار و زنان بالای ۴۰ سال هر سال یک بار باید آزمایش سرطان سینه را به جهت جلوگیری از سرطان سینه انجا دهند.
• آزمایش پوکی استنخوان
  • زنانی که بعد از ۶۰ سالگی دچار یائسگی می شوند ضروری است تا تست تراکم استخان را انجام دهند.
• آزمایش ویتامین های D و کلسیم به صورت دوره ای

تعدادی از آزمایش های ضروری برای بانوان را ذکر کردیم اما بسته به تشخیص پزشک شاید آزمایش های دیگری را نیز قرارباشد انجام دهید.

لیست آزمایش های چکاپ مخصوص آقایان:

• آزمایش سرطان پروستات
  • این آزمایش می بایست بعد از ۵۰ سالگی هر سال انجام شود.

آزمایش های ضروری برای آقایان بیشتر است که مهم ترین شان را ذکر کردیم.

لیست آزمایش های مشترک چکاپ مخصوص آقایان و بانوان:

• آزمایش کلسترول:
  • بعد از ۲۰ سالی و حداکثر ۵ سال یکبار انجام شود.
• آزمایش فشار خون:
  • هر ۲ سال یکبار انجام شود.
• آزمایش قند خون:
  • بعد ۴۰ سالگی  هر ۳ سال یکبار انجام شود.
• آزمایش سرطان روده بزرگ:
  • بعد از ۵۰ سالگی به بعد ضروری است به صورت دوره ای انجام شود.
• آزمایش بیماری های آمیزشی:
  • این آزمایش مخصوص افرادی است که رابطه های جنسی پرخطر داشته اند و ضروری است مرتب انجام شود.
• آزمایش آب مروارید و گلوکوما:
  • بعد از ۴۰ سالگی فشار و سلامتی چشم ها باید مرتب آزمایش شود.
• آزمایش سلامتی لثه و دندان ها:
  • جهت انجام آزمایش هر شش ماه یک بار به دندان پزشک مراجعه کنید.
• آزمایش وزن بدن:
  • بهتر است هر شش ماه یک بار بررسی شود. در صورت تغییر رنگ پوست و اضافه شدن ضایعات بدن حساس باشید و همچنین توده هایی که به صورت غیرطبیعی شکل می گیرد می تواند خطرناک باشد و زخم هایی که برای بهبود مقام هستند می توانند از علائم سرطان باشند.

لیست آزمایش های چکاپ پیش ازبارداری:

• شمارش سلول های خونی
• تعیین گروه خونی و Rh
• تعیین قند خون ناشتا
• آنالیز کامل و کشت ادرار
• آزمایش HIV برای اطمینان از عدم ابتلا به ایدز
• آزمایش VDRL برای اطمینان از عدم ابتلا به سیفلیس
• آزمایش سرخچه و هپاتیت B

لیست آزمایش های چکاپ هنگام بارداری:

• تست غربالگری ۳ ماهه اول بارداری (دبل مارکر):
  • آزمایش دبل مارکر از هفته ۱۱ تا آخر هفته ۱۳ قابل انجام است. برای رسم نمودار ان تی (NT) ضروری است که در این هفته انجام شود. در این آزمایش غربالگری بیماری های ژنتیکی مانند سندرم داون تشخیبص می شود.
• تست غربالگری ۳ماهه دوم بارداری (کواد مارکر):
  • در آزمایش کواد مارکر از هفته ۱۴ تا هفته ۲۲ به صورت هفتگی قابل انجام است اما برای نتیجه بهتر، بهتر است در هفته ۱۵ و ۲ روز تا هفته ۱۸ انجام شود. آزمایش کواد مارکر نیز جهت تست غربالگری سندروم داون انجام می شود.
• غربالگری دیابت حاملگی:
  • بهترین زمان تست غربالگری دیابت حاملگی در هفته ۲۴ تا ۲۸ حاملگی است.اما در صورت سابقه فامیلی، دیابت، مرده زایی، سقط جنین خود به خودیی، تولد نوزاد مساوی یا بیشتر ۴ کیلوگرم در اولین مراجعه قبل از هفته ۲۴ تا ۲۸ و انجام تست دیابت در هفته های ۲۴ الی ۲۸ بارداری ضروری است.
• آزمایش غربالگری عفونت های واژن:
  • در محیط واژن بعضی از خانم های باردار میکروب های ریزی رشد می کند که امکان ابتلا به عفونت کیسه جنین و پارگی زودرس را افزایش می هند. با انجام یک معاینه ساده واژن و نمونه برداری از ترشحات واژن می توان به زودی آن را تشخیص داد.
• آزمایش غربالگری مجدد برای آنتی بادی های Rh:
  • زنانی بارداری که Gh منفی دارند و در ابتدا بارداری آپول روگام را دریافت نکرده اند، در بین هفته ها ۲۶ الی ۲۸ باید این آزمایش را مجدد دهند.
• آزمایش کامل ادرار:
  • آزمایش ادرار برای بررسی عفونت ادراری و مقادیر بالای پروتئین در ادرار انجام می شود.
• شمارش سلول های خونی (CBC) و اندازه گیری هموگلوبین برای تعیین کم خونی

پس از اتمام آزمایش و دریافت گزارش آن باید بدانید چگونه آزمایش چکاپ را بخوانید. در غیر این صورت می توانید از دکتر خود کمک بگیرید.