تست غیرتهاجمی (NIPT) چیست؟

تست NIPT یا تست غیرتهاجمی برای سلامت لحظه به لحظه جنین در خانم های باردار انجام می شود.

بسیاری از مادران بعد از مثبت شدن تست بارداری، در گذراندن دوران بارداری  استرس و ترس خاصی می‌گیرند و هر لحظه نگران سلامت فرزند خود هستند. اما مادران می‌توانند با تست‌ها و آزمایش‌های مختلفی که برای سلامت فرزند وجود دارد، میزان سلامت و تندرستی او را لحظه به لحظه چک کنند. تست NIPT یکی از همین روش ها است که می‌توانید از هفته‌ی نهم بارداری در صورت داشتن برخی از موارد آن را آغاز کنید.

تست NIPT دقیقاً چیست؟

یکی از بهترین تست‌هایی که قبل از زایمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، تست NIPT است. این آزمایش شباهت کامل به آزمایش خون ساده دارد. در این آزمایش به وسیله‌ی یک سرنگ از خون مادر نمونه‌ای گرفته می‌شود. در این آزمایش هدف یافتن DNA آزاد جنین است و پس از آزمایش، این تست برای به دست آوردن جواب آزمایش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اما باید گفت که این روش به عنوان یک روش غربالگری شناخته می‌شود. یعنی در آزمایش NIPT به طور دقیق وجود یا عدم وجود اختلالات کروموزومی مشخص نمی‌شود.

از این رو می‌توان گفت که با استفاده از این آزمایش نمیتوان به طور تضمین شده سلامت یا عدم سلامت نوزاد را مشخص کرد. در این آزمایش اگر شرایط غیر طبیعی برای کودک به وجود آید بدان معنی نیست که کودک شما به طور حتم مشکل و شرایط خاصی دارد. در صورت غیر طبیعی بودن برخی علائم پزشک آزمایش‌های دیگری را تجویز می‌کند تا با استفاده از آن‌ها بتواند بیماری نوزاد را تشخیص دهد.

بخوانید: آزمایشات ضروری دوران بارداری

کاربرد آزمایش NIPT چیست؟

تست NIPT آزمایشی که به وسیله‌ی آن می‌توان موارد مختلفی از جمله بررسی کروموزوم‌های شماره ۱۳ و ۱۸ و همچنین کروموزوم‌های جنسی X  و Y را مورد بررسی قرار داد. از دیگر کاربرد‌های آن می‌توان به پی بردن به جنسیت نوزاد نیز اشاره کرد. از این رو هنگامی که مادر به هفته نهم از حاملگی خود برسد، می‌تواند با استفاده از این روش از جنسیت فرزند خود پی ببرد. این روش برای بارداری‌های دو قلو کمی سخت و پیچیده است اما باز هم تشخیص درست در این روش نیز به اثبات رسیده است.

به طور کلی می‌توان گفت که تست NIPT برای تشخیص موارد مختلفی مورد استفاد قرار می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• سندروم داون
• سندروم ادواردز یا تریزومی T18
• سندروم پاتو یا تریزومی T13
• NTDs

بخوانید: آزمایش dna

تشخیص سندرم داون به وسیله تست NIPT

یکی از شایع‌ترین دلایلی که سبب اختلالات ذهنی نوزادان در هنگام تولد می‌شود، سندرم داون است. این بیماری نیز به دلیل اختلالات کروموزومی به وجود می‌آید که در NIPT می‌توان متوجه بروز چنین عارضه‌ای شد. به طور کلی باید گفت که احتمال ابتلا کودکان به این بیماری بسیار کم است چرا که از هر ۸۶۰ نوزادی که متولد می‌شوند، فقط یک نفر از آن‌ها مبتلا به سندروم داون هستند. در تمامی گروه‌های نژادی احتمال آن که نوزدای به این سندرم دچار شود، وجود دارد. همانطور که گفته شد بدن هر نوزداد ۴۶ کروموزوم داشته اما افرادی که به این عارضه مبتلا هستند ۴۷ کروموزوم در آن دیده می‌شود که مشکلات مختلفی را برای فرد به وجود می‌آورد.

بخوانید: mpv در آزمایش خون چیست

تشخیص سندروم ادواردز یا تریزومی T18 به وسیله تست NIPT

سندروم ادواردز به عنوان یک ناهنجاری نادر شناخته می‌شود. این عارضه در صورت وجود مقدار نامعلومی از کروموزوم‌ها به وجود می‌آید. به طور کلی بچه‌های سالم در هنگام تولد در بدن خود تعداد ۴۶ کروموزوم دارند که این ۴۶ کروموزوم به ۲۳ جفت تقسیم بندی می‌شوند. نوزادانی که بیماری سندروم ادواردز را دارند، در بدن آن‌ها به جای آن که یک جفت کروموزوم ۱۸ وجود داشته باشد، سه نوع از این نوع کروموزوم در سلول آن‌ها قرار می‌گیرد. از این رو این عارضه را به عنوان تریزومی T18 می‌شناسند. با استفاده از NIPT می‌توان متوجه سندورم ادواردز شد و پس از آن می‌توان با استفاده از روش‌های درمانی مختلف، درمان بیمار را آغاز کرد.

بخوانید: hdl چیست

تشخیبص سندورم پاتو یا تریزومی T13 با استفاده از تست NIPT

T13 یا تریزومی ۱۳ یکی دیگر از عارضه‌هایی که به دلیل اختلالات کروموزومی به وجود می‌آید که آن را با نام سندروم پاتو (Patau Syndrome) نیز می‌شناسند. از مشکلاتی که این بیماری همراه خود دارد می‌توان به ناتوانی ذهن شدید و آنومالی‌های فیزیکی در بخش‌ها گوناگونی از بدن اشاره کرد. افرادی که به این سندروم دچار می‌شوند، با عوارض مختلفی روبه‌رو می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقایص قلبی
• آنومالی های مغزی و طناب نخاعی
• چشم هایی که بطور ضعیف توسعه یافته اند (میکروفتالمیا)
• انگشت های اضافه دست یا پا
• وجود چشم هایی بسیار کوچک

علاوه بر این موارد، این سندروم دارای مشکلات مختلف دیگری نیز در بدن می‌شود. به طور کلی باید گفت که این سندروم بسیار خطرناک است و تاکنون فقط ۵ الی ۱۰ درصد نوزادانی که به این عرضه دچار شده‌اند، پس از سال اول زندگی خود زنده مانده‌اند.

بخوانید: ازمایش اسپرم چگونه صورت میگیرد

برای چه افرادی تست NIPT لازم است؟

معمولا افرادی که یکی از موارد زیر را دارا باشد باید این تست را برای جلوگیری از خطرات احتمالی انجام دهند:

• اگر سن شما از ۳۵ سال بیشتر است باید این آزمایش یا تست را انجام دهید.
• افرادی که دچار چاقی هستند و توده بدنی یا همان BMI آن‌ها بیش از ۳۰ باشد. با دانستن قد و وزن خود می‌توانند میزان توده بدنی خود را مشخص کنند.
• اگر یکی از فرزندان شما اختلالات کروموزومی دارد حتما باید تست NIPT را انجام دهید.
• اگر در آزمایش‌های دیگری نظیر سونوگرافی با مشکلات غیر طبیعی روبه‌رو شده‌اید انجام این تست برای شما ضروری و مهم است.

بخوانید: پاتولوژیک چیست

شرایط لازم برای انجام تست NIPT

برای انجام آزمایش NIPT مادر می‌تواند از هفته نهم بارداری اقدام به انجام این آزمایش کند. NIPT نیاز به ناشتایی ندارد و در هر زمان از شبانه روز بدون هیچ محدودیتی می‌توانید این آزمایش را انجام دهید. زنان بارداری که با سرطان دست و پنجه نرم می‌کنند و یا افرادی که در یک سال گذشته، خون دریافت کرده‌اند، بهتر است که این آزمایش را مورد استفاده قرار ندهند. این تست برای باردار‌ی تا دوقلو  توصیه می‌شود و می‌توان از نتایج آن استفاده کرد، اما در بارداری‌های سه قلویی و بیشتر انجام این تست نتایج دقیقی را در اختیارتان قرار نمی‌دهد.

بخوانید: تست pcr چیست

نتیجه گیری

تست NIPT یکی از نمونه روش هایی است که مادران باردار برای اطلاع از وضعیت سلامت فرزند خود آگاهی پیدا می کنند. انجام این تست از هفته نهم بارداری انجام می شود که در این تست  DNA آزاد جنین مورد بررسی قرار می گیرد و همچنین این تست جنسیت جنین را هم مشخص می کند.

از انجایی که این تست یک تست غربالگری محسوب میشود نمی توان تضمین شده سلامت کامل جنین را مورد بررسی قرار داد و فقط می توان موارد مختلفی مانند سندرم داون، T18، T13 و… را مورد بررسی قرار داد. مادران می توانند به تشخیص دکتر زنان و زایمان برای انجام تست های بارداری از جمله NIPT با مراجعه به آزمایشگاهی با تجهیزات پیشرفته و کامل (آزمایشگاه ایران مهر مشهد) تست های خود را انجام دهید.