آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج
همه می‌دانیم که قبل از ازدواج باید به سراغ یک سری آزمایش ها و مشاوره های پزشکی برویم، اما دقیق نمیدانیم که باید چه آزمایش هایی انجام دهیم و این آزمایش ها چه خاصیتی دارند، و یا خیلی از زوجین تصور می‌کنند حالا که به عشقشان رسیده اند، مسائل پزشکی مانع از وصال آن ها شود. اما بهتر است بگوییم که تمامی موارد آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج و مشاوره های پزشکی برای جلوگیری از متولد شدن فرزندان معلول در خانواده ها است.
پیش از ازدواج باید آزمایش های ژنتیکی و مشاوره های پزشکی را نزد یک متخصص ژنتیک دارای مجوز رسمی فعالیت مشاوره پزشکی بگذرانید. از مهم ترین عوامل افزایش بیماری های ژنتیک، ازدواج فامیلی است که با انجام تست های ژنتیکی قبل ازدواج می‌توان از بروز هر گونه بیماری های ژنتیکی جلوگیری کرد. ما در این مقاله سعی می‌کنیم به اهمیت آزمایش های ژنتیکی قبل ازدواج بپردازیم، پس تا انتها این مقاله همراه با ایران مهر باشید.
چرا آزمایش ژنتیک اهمیت دارد؟
در کشور ما ایران، ازدواج های فامیلی مانند دخترعمو – پسرعمو بسیار رایج است، و در خیلی از موارد فرزندان حاصل از این ازدواج ها، با اختلال ها ژنتیکی مانند عقب ماندگی ذهنی، نقص عضو و … روبه‌رو می‌شوند که زندگی را به کام همه تلخ می‌کنند. اگر در سابقه این خانواده ها و زوجین بیماری های ژنتیکی و بیماری هایی از این نوع وجود داشته باشد، ازدواج فامیلی به نوعی ریسک وجود دارد، اگر هم در سابقه این خانوادها چنین بیماری هایی وجود نداشته باشد، ازدواج بین زوجین بدون مانع است، اما در هر صورت باید تمامی مشاوره ها و آزمایش های قبل ازدواج را انجام داد.
در این مشاوره های ژنتیکی تمامی اطلاعات پزشکی که در خصوص ژنتیک و بیماری های مختلفی که حاصل از ازدواج به وجود می‌آید و هر گونه نکته ای مربوط به مشکلات و بیماری های احتمالی، توسط پزشک یا مشاور ژنتیک در اختیار خانواده ها و طرفین ازدواج قرار می‌گیرد.
چه آزمایش هایی قبل از ازواج باید انجام داد؟
پیش از ازدواج معمولا آزمایش هایی مربوط به بیماری های مقاربتی، ایدز، سیفلیس، تالاسمی و … انجام می‌شود. به طور مثال در کشور ایران آمار ابتلا به تالاسمی بالاست، برای همین زوجین تحت آزمایش قرار می‌گیرند تا مبادا هردوی آنها به بیماری تالاسمی مبتلا باشند. در صورت ابتلای زوجین به بیماری تالاسمی، احتمال ابتلا فرزندشان به این بیماری بسیار زیاد است و از این ازدواج جلوگیری می‌شود.
همچنین انجام برخی از آزمایش های ژنتیکی به پیشینه خانواده ها و خویشاندان زوجین بستگی دارد که آیا در گذشته خانواده های زوجین مواردی مربوط به بیماری های ژنتیکی وجود داشته است یا نه؟
چطور حاصل برخی ازدواج ها دچار بیماری های ژنتیکی می‌شود؟
ممکن است در برخی ازدواج های فامیلی بیماری های خاصی وجود نداشته باشد و ژن ها سالم باشند، اما در برخی دیگر ازدواج های فامیلی، ممکن است زوجین ژن های مخفی و معیوب داشته باشند که در این صورت احتمال بروز مشکل بسیار بالاست. از ۴۶ کروموزومی که جنین برای تشکیل شدن به آن نیاز دارد، ۲۳ کروموزوم از آن پدر و ۲۳ کروموزوم دیگر از آن مادر است. این کروموزوم ها به صورت جفت جفت شامل یک کروموزوم مادری و یک کروموزوم پدری هستند که روی هم ژن را تشکیل می‌دهند.
بیشتر بخوانید : نمونه بردازی ای معده یا بیوپسی چیست؟
اگر یکی از کروموزوم ها دارای ژن معیوب و خراب باشد، و دیگری سالم باشد، ممکن است خودش را نشان ندهد، یعنی فرد آن ژن را دارد ولی به صورت بیماری ظاهر نمی‌شود. اما اگر هر دو ژن خراب باشند، از خود بیماری های نشان می‌دهد. به همین دلیل است که اگر در ازدواج فامیلی یکی از ژن ها معیوب باشد، احتمال معیوب بودن ژن دیگر نیز وجود دارد. این را هم بدانید که بیماری‌هایی که اتوزوم غالب هستند یعنی ژن‌شان غالب است، ممکنه حتی با یک ژن هم خود را نشان دهند.
چه زمانی برای آزمایش ژنتیک مناسب است؟
۵۰ درصد از معلولیت ها و بیماری‌ها بسته به عوامل ژنتیک و ۵۰ درصد دیگر آن مربوط با عوامل غیر ژنتیک است، که برای پیشگیری، هر دو باید مورد توجه قرار بگیرد. کسانی که قصد ازدواج دارند، پیش از ازدواج باید اقدام به انجام آزمایش ژنتیک کنند، افرادی که ازدواج کرده اند ولی هنوز آزمایش ژنتیک قبل از ازدواج را انجام نداده اند، باید قبل از بارداری اقدام به انجام آزمایش ژنتیک کنند و اگر هم که از زمان بارداری گذشته است، خیلی زود باید آزمایش های ژنتیک را انجام دهند. عواملی مانند عوامل محیطی، انواع آلودگی ها، مواد شمیایی و … از جمله موارد غیر ژنتیک تاثیرگذار بر معلولیت هستند.
به غیر از آن بیماری هایی مثل دیابت، تیروئید، روماتیسم و عفونت مادران می‌تواند بر سلامت مادر و جنین تاثیرگذار باشد. این را هم بدانید که هر چه مراقبت ها در زمان بارداری بیشتر باشد، می‌توان احتمال بروز اتفاق بر سلامت مادر و جنین را کاهش داد. به این مسئله هم توجه کنید که هرچه پیشگیری برای جلوگیری از مشکلات ژنتیکی زودتر باشد، احتمال درمان و تولد نوزاد سالم بیشتر است
آیا می‌توان از تولد نوزاد معلول جلوگیری کرد؟
تمامی آزمایش های پزشکی و مشاوره های گوناگون برای این است که از تولد نوزاد معلول جلوگیری شود. بیش از ۸۰ درصد معلولیت های احتمالی را می‌توان با تکنولوژی های مختلف قابل پیشگیری و درمان کرد. البته این مسئله به آگاهی خانواده ها نیز بستگی دارد. به هر حال تولد نوزاد معلول مربوط به گذشته بوده و امروز قابل پیشگیری شده است.
افرادی که در خانواده یا خویشاوندان خود فردی با بیماری خاص دارند حتما باید به مشاوره ژنتیک مراجعه نمایند. اگر فرد مبتلا در خانواده به بیماری‌های مربوط به سیستم اعصاب مرکزی مبتلا است، احتمال تولد نوزادی با عقب ماندگی های ذهنی وجود دارد، به همین دلیل تمام اعضا حساسیت بیتشری به این موضوع دارند. اما در بیماری های رفتاری و روانی مانند اسکیزوفرنی که به عوامل ژنتیک نیز مربوط است، حساسیت ها به دلیل تاثیر عوامل محیطی در بروز این بیماری ها، کمتر است. زمینه های خانوادگی سبب می‌شود که ریسک ابتلا به این بیماری ها افزایش یابد.
مهم ترین راه مقابله با تولد فرزند معلول چیست؟
مهم ترین راه مقابله با تولد فرزندان معلول در خانواده ها، اجتناب از ازدواج های خانوادگی است. بسیاری معتقد اند که در خانواده های ما ازدواج خانوادگی مرسوم است و تا به حال مشکلی هم به وجود نیامده است، اما این تفکری غلط است، زیرا این ازدواج ها پتانسیل بالایی برای قرارگیری ژن های معیوب در کنار هم را دارند و ممکن است هرگونه اتفاقی پیش بیاید.
۷ تا ۸ ژن معیوب در همه انسان ها وجود دارد که تنها ۲ درصد احتمال قرارگیری آن ها کنار هم در ازدواج ها غریبه وجود دارد. اما در ازدواج های فامیلی به دلیل مشترک بودن اجداد زجین این احتمال سه تا چهار برابر بیشتر می‌شود و هر چه روابط فامیلی نزدیک تر باشد، خطر ابتلا به بیماری ها افزایش می‌یابد.
بنابراین بهترین و مطمئن ترین راه برای جلوگیری از تولد فرزندانی با مشکلات ژنتیکی، اجتناب از ازدواج ها فامیلی است.
این مقاله توسط آزمایشگاه ایران مهر، نوشته و تدوین شده است. این آزمایشگاه یک آزمایشگاه پاتولوژی با بهترین تجهیزات آزمایشگاهی می‌باشد که از پرسنل مجرب و همچنین فناوری های بروز برای ارائه هرچه بهتر خدمات استفاده می‌کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.