آزمایش ادرار چیست و چگونه انجام می شود؟

آزمایش ادرار چیست و چگونه انجام می شود؟ بسیاری از بیماری‌‌ها توسط آزمایش ادرار مشخص می‌‌شوند. آزمایش ادرار برای بررسی ادرار فرد استفاده می‌‌شود. توسط ادرار هر فرد و ارزیابی ظاهر، غلظت و محتوای ادرار می‌‌توان بیماری‌‌های مختلفی چون عفونت مجاری ادراری، بیماری کلیوی و دیابت را تشخیص داد. در این مقاله به سوال چرا و چگونه آزمایش ادرار انجام می‌‌شود پاسخ داده‌‌ایم.

آزمایش ادرار چیست ؟

برای اینکه به سوال آزمایش ادرار چیست پاسخ دهیم، می‌توانیم بگوییم به طور کل از آزمایش ادرار برای مشخص شدن وضعیت سلامتی فرد استفاده می‌‌شود. در ادامه چند دلیل اصلی تجویز آزمایش ادرار توسط پزشک را آورده‌‌ایم.

• تشخیص بیماری خاص: اگر فرد بیمار دچار دل درد، کمر درد، تکرر ادرار باشد و یا در ادرارش خون ببیند، برای مشخص شدن نوع بیماری پزشک آزمایش ادرار را تجویز می‌‌کند.
• ارزیابی بیماری فرد: فردی که دچار بیماری خاصی چون بیماری کلیوی و یا بیماری مجاری ادراری است، پزشک از آزمایش ادرار برای تحت نظر قرار دادن بیماری او استفاده می‌‌کند تا بتواند متوجه وضعیت بیماری و شدت آن بشود.
• بررسی سلامت کلی فرد: بسیاری از پرشکان برای بررسی سلامت کلی فرد به عنوان یک روتین پزشکی آزمایش ادرار را تجویز می‌‌کنند. به طور مثال زمانی که فرد می‌‌خواهد جراحی شود و یا برای بیماری چون دیابت در بیمارستان بستری است، به کمک آزمایش ادرار وضعیت سلامت بدن او برای پزشک مشخص می‌‌شود.

قبل از آزمایش ادرار نیاز به آمادگی خاصی هست؟

اگر از نمونه ادرار فقط برای آزمایش استفاده شود، فرد می‌‌تواند به صورت عادی قبل از آزمایش بخورد و بنوشد. ولی اگر قرار باشد آزمایش‌‌های مختلفی بر روی نمونه ادرار انجام شود، لازم است آمادگی‌‌های خاصی توسط فرد بیمار انجام شود تا آزمایش دچار مشکل نشود. این آمادگی ها قبل از انجام آزمایش توسط پزشک به بیمار داده خواهد شد. گفتنی است بسیاری از داروها و یا مکمل‌‌ها بر روی نتیجه آزمایش ادرار تاثیر می‌‌گذراند. به همین دلیل قبل از انجام آزمایش ادرار لازم است این موارد را با پزشک در میان بگذارید تا به شما نحوه مصرف داروها قبل از آزمایش را اطلاع دهد. داروهای متوکاربامول، ملین آنتراکینون، مکمل های ویتامین C، ریبوفلاوین، مترونیدازول و نیتروفورانتوئین از داروهایی هستند که می‌‌توانند اثر منفی بر روی نتیجه آزمایش بگذراند.

فرد بیمار چگونه باید آزمایش ادرار را انجام دهد؟

به طور کل بهتر است آزمایش ادرار در اوایل صبح انجام شود تا بهترین و کم خطا ترین نتیجه مشاهده شود. حتما قبل از دادن نمونه ادرار سر آلت تناسلی خود را بشویید. اگر خانم هستید شستشو را از جلو به عقب انجام دهید تا دچار آلودگی در محل و عفونت نشوید. پس از آن نمونه ادرار را درون لیوان ادرار که حجمی برابر با ۵۰ سی سی دارد، بریزید. این نمونه ادرار بهتر است از وسط ادرارتان گرفته شود و از نمونه اول و آخر استفاده نشود. گفتنی است اگر آزمایش ادرار را در خانه انجام می‌‌دهید، در کمتر از نیم ساعت نمونه ادرار را به آزمایشگاه برسانید و اگر در این زمان نمی‌‌توانید نمونه را در یخچال قرار دهید.

اگر آزمایش ادرار باید به صورت ۲۴ ساعته انجام شود، لازم است به مدت ۲۴ ساعت در ظرف مورد نظر ادرار کنید و تا زمان بعدی ظرف ادرار را در یخچال نگه دارید.

یکی از مهم‌‌ترین نکاتی که در حین آزمایش ادرار باید به آن توجه داشته باشید تا آزمایش بدون هیچ مشکلی انجام شود، دست نزدن به نمونه ادرار است. در نتیجه به هیچ وجه به نمونه ادرار دست نزنید زیرا دست زدن می‌‌تواند باکتری‌‌ها را به نمونه ادرار اضافه کند.

چگونه آزمایش ادرار مورد بررسی قرار می‌‌گیرد و بررسی انواع آن؟

به طور کل در آزمایش ادرار، نمونه ادرار از سه طریق مورد ارزیابی قرار می‌‌گیرد: بررسی نمونه ادرار با چشم غیر مسلح، بررسی نمونه ادرار به صورت میکروسکوپی و بررسی نمونه ادرار توسط تست نواری.

بررسی نمونه ادرار به صورت میکروسکپی

در این مورد چند قطره از ادرار به کمک یک میکروسکوپ مشاهده می‌‌شود. با مشاهده موارد زیر در ادرار می‌‌توان متوجه بیماری‌‌های مختلف شد.

• در صورتی که گلبول قرمز در خون مشاهده شود، ممکن است فرد دچار بیماری کلیوی، عارضه‌‌ای جدی مانند سرطان مثانه و یا اختلالات خونی شده باشد.
• در صورتی که گلبول سفید مشاهده شود، ممکن است فرد دچار عفونت شده باشد.
• در صورتی که باکتری و یا مخمر مشاهده شود، ممکن است فرد دچار عفونت شده باشد.
• در صورتی که کریستال‌‌های به وجود آمده از مواد شیمیایی دیده شود، ممکن است فرد دچار بیماری سنگ کلیه شده باشد.
• در صورتی که کست (پروتئین‌‌های لوله‌‌ای شکل) دیده شود، ممکن است فرد دچار بیماری‌‌های کلیوی شده باشد.

بررسی نمونه ادرار با چشم غیر مسلح

این مورد توسط تکنسین آزمایشگاه انجام می‌‌شود. تکنسین با نگاه کردن به ظاهر نمونه ادرار می‌‌تواند متوجه مشکل در آن شود. ادرار باید به صورت شفاف باشد، در صورتی که کدر باشد و بوی غیرمعمولی بدهد، ممکن است فرد دچار عفونتی شده باشد. همچنین اگر ادرار به رنگ قرمز و یا قهوه‌‌ای درآید، نشان دهنده خون در ادرار است. البته برخی از مواد غذایی نیز وجود داردکه موجب قرمز شدن ادرار می‌‌شود مانند ریواس و چغندر. به همین دلیل قبل از آزمایش ادرار لازم است بر روی خورد و خوراک خود دقت کافی داشته باشید و به توصیه‌‌های پزشک عمل کنید.

بررسی نمونه ادرار توسط تست نواری

در این روش نواری نازک را درون ادرار قرار می‌‌دهند. این نوار شامل پلاستیکی است که بر روی آن نوارهایی از مواد شیمیایی قرار دارد و با توجه به تغییر رنگ این نوارها در مواجه با ادرار، مشکل فرد مشخص خواهد شد.

در صورتی که توسط هر کدام از این روش‌‌ها بیماری فرد حدس زده شود، این پایان راه نخواهد بود. پس از انجام آزمایش ادرار بیمار لازم است آزمایش‌‌های دیگری انجام دهد تا پزشک به خوبی بتواند به تشخیص قطعی خود برسد. دستور آزمایش‌‌های بعدی توسط پزشک متخصص داده شده و خود فرد بیمار نمی‌‌تواند سرخود این آزمایش‌‌ها را انجام دهد.

حرف آخر

آزمایش ادرار یکی از مهم‌‌ترین آزمایش‌‌هایی است که برای تشخیص بیماری فرد از آن استفاده می‌‌شود. گفتنی است تنها با آزمایش ادرار نمی‌‌توان به نتیجه قطعی رسید ولی این آزمایش کمک بسیاری برای به پزشکان برای تشخیص بیماری خواهد کرد. از این رو دقت در انجام این آزمایش اهمیت بسیاری پیدا می‌‌کند. آزمایشگاه ایران مهر یک آزمایشگاه پاتولوژی در مشهد است که با استفاده از تجهیزات به روز و متخصصان زبده، در زمینه آزمایش ادرار نتایجی بی خطا را در اختیار بیماران عزیز قرار می‌‌دهد. امیدواریم با مطالعه این مقاله سوال آزمایش ادرار چیست برای شما دیگر مبهم نباشد.